Η ρύπανση στους εσωτερικούς χώρους
Όλοι γνωρίζουμε ότι ο άνθρωπος προκειμένου να επιβιώσει και να κάνει την ζωή του καλύτερη, άλλαξε το περιβάλλον και χωρίς να καταλαβαίνει τι κάνει, δημιούργησε προβλήματα. Φτάσαμε στο σημείο να μιλάμε πλέον για οικολογική κρίση, με αποτελέσματα πολύ σοβαρά για το περιβάλλον αλλά και για την υγεία του ανθρώπου. Αυτό που δεν γνωρίζουν οι περισσότεροι άνθρωποι, είναι ότι ρύπανση που επικρατεί σε κλειστούς χώρους αλλά και στο σπίτι μας είναι σε κάποιες περιπτώσεις μεγαλύτερη απ’ ότι στο περιβάλλον. Μπορεί να προκαλέσει πάρα πολλά προβλήματα στον άνθρωπο, ακόμη και θάνατο σε κάποιες περιπτώσεις.
Πως ρυπαίνονται οι εσωτερικοί χώροι:
1. Το τζάκι, οι σόμπες ξύλου και υγραερίου εκπέμπουν διάφορα αέρια, όπως διοξείδιο του άνθρακα και διάφορα οξείδια του αζώτου που μπορεί να γίνουν επικίνδυνα όταν δεν αερίζεται επαρκώς ο χώρος, κατά την διάρκεια της μέρας. Υπάρχουν συνάνθρωποι μας που έπαθαν ασφυξία από τα αέρια αυτά γιατί κατά την διάρκεια της νύχτας ήθελαν να ζεσταθούν και δεν άφησαν ανοιχτό παράθυρό.
2. Γνωρίζουμε ήδη ότι το κάπνισμα δημιουργεί σοβαρά προβλήματα υγείας, σε όσους καπνίζουν, ακόμη μεγαλύτερα προβλήματα όμως δημιουργούν στους παθητικούς καπνιστές. Μερικές από τις χημικές ενώσεις της αέριας φάσης του καπνού είναι το CO, η φορμαλδεΰδη, τα οξείδια του αζώτου, το υδροκυάνιο, η ακρολείνη, το 1,3 βουταδιένιο, το βενζόλιο και η υδραζίνη, ενώ ουσίες της σωματιδιακής φάσης είναι η πίσσα, η νικοτίνη, η φαινόλη, η κατεχόλη, το βενζοπυρένιο, το κάδμιο, το νικέλιο, ο ψευδάργυρος και το πολώνιο-210. Το κάπνισμα αυξάνει σοβαρά τον κίνδυνο καρκίνου των πνευμόνων και άλλων αναπνευστικών, πνευμονικών και στεφανιαίων παθήσεων. Τα τελευταία χρόνια προέκυψαν επαρκείς κλινικές αποδείξεις, ότι το παθητικό κάπνισμα σχετίζεται με την επιδείνωση του άσθματος σε παιδιά που ήδη έχουν την πάθηση. Δεν << επιτρέπεται>> να καπνίζουμε μέσα σε κλειστούς χώρους, ( αυτοκίνητα, σπίτι, γραφείο κτλ) και φυσικά σε δημόσιους χώρους. Πόσο μάλλον όταν υπάρχουν μικρά παιδιά γύρω. Ας σεβαστούμε τον συνάνθρωπό μας, που διάλεξε να μην καπνίζει.
3. Βιολογικοί ρύποι
Πρόκειται για αόρατους μικροσκοπικούς μονοκύτταρους οργανισμούς που προέρχονται κυρίως από μεγαλύτερους οργανισμούς (ανθρώπους, ζώα και φυτά) και διαχέονται στον αέρα των εσωτερικών χώρων. Μπορεί να προέρχονται από το εσωτερικό ή το εξωτερικό περιβάλλον. Βιολογικοί ρύποι είναι τα βακτήρια, οι μύκητες, οι ιοί και τα πρωτόζωα, τα οποία μεταφέρονται μέσω του αέρα ή εκπέμπονται από μούχλες, ακαθαρσίες κ.ά. Πηγές βιολογικών ρύπων αποτελούν οι υγραντικές ή ψυκτικές συσκευές σε ένα χώρο, οι αεραγωγοί και οι μικρές διαρροές νερού. Τα βιολογικά υγρά (π.χ. ούρα), η οικιακή σκόνη, τα έντομα, η γύρη των λουλουδιών, τα πούπουλα και οι τρίχες από κατοικίδια, οι υγρές επιφάνειες, το χώμα, τα δίκτυα ύδρευσης, το στάσιμο νερό θεωρούνται επίσης πηγές βιολογικών ρύπων και προκαλούν διάφορες αλλεργικές, μολυσματικές και τοξικές επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό.
Οι βιολογικοί ρύποι δρουν αρνητικά όχι μόνο στον άνθρωπο, αλλά και σε κάποια αντικείμενα. Μια μελέτη που έγινε στον ελλαδικό χώρο (μάρμαρα αρχαιοτήτων Δήλου) έδειξε ότι η κύρια καταστροφή τους προκαλείται από βιολογικούς ρύπους, ενώ οι υπόλοιποι οργανικοί ρύποι απλώς συνιστούν το κατάλληλο υπόστρωμα για την ευδοκίμηση των βιολογικών. Κάποια μέτρα περιορισμού της έκθεσης σε βιολογικούς ρύπους είναι το καλό καθάρισμα της οικίας, η σωστή συντήρηση των κλιματιστικών και της κεντρικής θέρμανσης, ο σωστός και επαρκής εξαερισμός, καθώς και ο έλεγχος της υγρασίας
4. Ο Αμίαντος χρησιμοποιείται, ως οικοδομικό υλικό στις σωληνώσεις, στις μονώσεις, σε γάντια ηλεκτρολόγων κ.ά. Παρόλα αυτά, ο αμίαντος είναι ένας από τους πιο επικίνδυνους εσωτερικούς ρύπους, διότι σε αρκετές περιπτώσεις και κυρίως κατά την επεξεργασία του απελευθερώνονται ίνες του οι οποίες αιωρούνται στον αέρα. Οι ίνες αυτές, εισπνεόμενες, κατακάθονται στους πνεύμονες και προκαλούν το μεσοθηλίωμα, ένα είδος καρκίνου της θωρακικής κοιλότητας, καθώς επίσης και αμιάντωση, μια ασθένεια που καθιστά αδύνατη την αναπνοή και οδηγεί στο θάνατο. Οι εργασίες συντήρησης, αντικατάστασης και διόρθωσης μικροφθορών μπορεί να προκαλέσουν απελευθέρωση ινών αμιάντου στον αέρα. Γι’ αυτό, οι εργασίες επισκευής θα πρέπει να γίνουν από ειδικό συνεργείο.
5. Το ραδόνιο 222Rn είναι ένα ραδιενεργό, άχρωμο, άγευστο και άοσμο αέριο. Εκπέμπεται από διάφορα πετρώματα και υλικά και, λόγω των φυσικών χαρακτηριστικών του, διασκορπίζεται γρήγορα στην εξωτερική ατμόσφαιρα, κυρίως σε υπόγεια κοιλώματα και σε χώρους που βρίσκονται σε χαμηλά σημεία, από όπου και δεν μπορεί να απομακρυνθεί, αν δεν υπάρχει ο κατάλληλος εξαερισμός. Η αρχική πηγή του ραδονίου σε εσωτερικούς χώρους είναι το ράδιο που ενδεχομένως περιέχεται στο έδαφος όπου θεμελιώνεται ένα κτήριο και στα υλικά που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή του. Τα συνηθέστερα κατασκευαστικά υλικά, δηλαδή το ξύλο, τα τούβλα, και οι τσιμεντόλιθοι εκπέμπουν σχετικά μικρές ποσότητες ραδονίου, σε αντίθεση με το γρανίτη και την ελαφρόπετρα που εκπέμπουν μεγαλύτερες. Στην Ελλάδα η μεγαλύτερη συγκέντρωση ραδονίου είναι στο χωριό Νεραΐδα Θεσπρωτίας.
Άλλες πηγές εκπομπής ραδονίου αποτελούν τα παραπροϊόντα επεξεργασίας φωσφορικών ορυκτών, τα παραπροϊόντα από τη παραγωγή αλουμινίου, τα υπολείμματα και η σκωρία από την κατεργασία σιδηρομεταλλεύματος σε υψικαμίνους και η ιπτάμενη (ή αιωρούμενη) τέφρα από την καύση ανθρακούχων ορυκτών. Το νερό που τροφοδοτεί ένα κτήριο, ιδίως αν προέρχεται από βαθιά φρέατα, ενδέχεται να περιέχει μεγάλες ποσότητες ραδονίου. Ο μόνος τρόπος πρόληψης των εκπομπών ραδονίου και της συνεπακόλουθης έκθεσης του πληθυσμού, καθώς είναι γνωστό ότι προκαλεί καρκίνο στους πνεύμονες, βασίζεται στην αποφυγή κατασκευής κτηρίων σε περιοχές που λόγω φύσεως του υπεδάφους εκλύουν αυξημένες ποσότητες ραδονίου. Επίσης, οι διάφοροι εσωτερικοί χώροι πρέπει να αερίζονται επαρκώς και με αυξημένη συχνότητα.
6. Πτητικές Οργανικές ενώσεις (VOCs)
Πρόκειται κυρίως για αλειφατικούς και αρωματικούς υδρογονάνθρακες με τάση ατμών μεταξύ 1 και 760 mmHg σε θερμοκρασία 250C, γι’ αυτό ονομάζονται πτητικοί. Αποτελούν ενεργά συστατικά σε πολλά προϊόντα ευρείας χρήσης, όπως προϊόντα οικιακής χρήσης, καλλυντικά, εντομοκτόνα, απορρυπαντικά, καύσιμα κ.ά. Χαρακτηριστικές τέτοιες ενώσεις είναι η φορμαλδεΰδη, το τετραχλωροαιθυλένιο, το βενζοπυρένιο, οι διοξίνες, το χλωροφόρμιο, το υπερχλωροαιθυλένιο, το τριχλωροαιθάνιο, τα πολυχλωριούχα διφαινύλια (DCB), το χλωροαιθυλένιο, το βενζόλιο, το παραδιχλωροαιθάνιο, οι χλωροφοράνθρακες, το τριχλωροαιθυλένιο, το στυρένιο, το παραδιχλωροβενζόλιο κ.ά. Οι δυσμενείς επιδράσεις των VOCs στην υγεία ποικίλουν ανάλογα με το ύψος των συγκεντρώσεών τους, την τοξικότητά τους, το χρόνο έκθεσης και την κατάσταση της υγείας των εκτιθέμενων ατόμων. Πάντως, εκτός από συνήθη συμπτώματα, όπως πονοκεφάλους, δερματικούς ερεθισμούς και δύσπνοια ενοχοποιούνται και για πρόκληση καρκίνου, ηπατικών παθήσεων και πολυνευρίτιδας. Ως μέτρα περιορισμού της έκθεσης στις πτητικές οργανικές ενώσεις θεωρούνται η αποφυγή ή η λογική χρήση τους.
7. Φορμαλδεΰδη είναι μία ουσία που χρησιμοποιείτε για να συγκολλήσει πεπιεσμένα ξύλα για να δημιουργηθούν τα έπιπλα. Κυρίως χρησιμοποιείται στα ντουλάπια της κουζίνας. Επίσης υπάρχει στον καπνό του τσιγάρου, σε διάφορα απορρυπαντικά οικιακής χρήσης και στις συσκευές καύσης αερίων. Μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό των ματιών, αίσθηση καψίματος στο δέρμα, ναυτία, βήχα και σε μερικές περιπτώσεις προβλήματα αναπνοής και άσθματος. Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO) έχει κατατάξει τη φορμαλδεΰδη στις ουσίες που μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο στον άνθρωπο. Επίσης, είναι ιδιαίτερα επιβλαβής για τα έργα τέχνης. Τα μέτρα περιορισμού της έκθεσης σε φορμαλδεΰδη συνίστανται στον επαρκή εξαερισμό και στον έλεγχο της θερμοκρασίας και της υγρασίας.
8. Μόλυβδος και άλλα μεταλλικά ιχνοστοιχεία
Ο μόλυβδος αποτελεί ένα πολύ διαδεδομένο στοιχείο στη φύση, γνωστό από την αρχαιότητα. Παρά τον περιορισμό του στη βενζίνη των οχημάτων, μεγάλες ποσότητες μολύβδου χρησιμοποιούνται σε βαφές, σωληνώσεις, πήλινα σκεύη, μπαταρίες, σταθεροποιητές πλαστικών κ.ά. Η εισπνοή μολύβδου προκαλεί μολυβδίαση, δηλαδή δηλητηρίαση από μόλυβδο. Μέσω της αναπνοής, της απορρόφησης από το δέρμα και της κατάποσης, ο μόλυβδος εισέρχεται στο αίμα και προσκολλάται στις πρωτεΐνες που τον μεταφέρουν στα διάφορα όργανα και στους ιστούς, ενώ δεν αποβάλλεται από τον οργανισμό. Συγκεντρώσεις μολύβδου της τάξης των 50 μg/dL(1dL= 0.1L) στο αίμα των παιδιών προκαλούν αλλαγές στη νευροψυχική τους κατάσταση και συμπεριφορά. Σε συγκεντρώσεις της τάξης των 80 μg/dL εμφανίζονται σοβαρές εγκεφαλοπάθειες, ακόμα και θανατηφόρες. Οι βαφές που χρησιμοποιούνται σε σπίτια περιέχουν και άλλα τοξικά μεταλλικά στοιχεία, όπως το χρώμιο, το κάδμιο και το κοβάλτιο. Μερικά πρακτικά μέτρα περιορισμού της έκθεσης σε αυτά τα μέταλλα είναι η αποφυγή χρωμάτων και βαφών που τα περιέχουν, το καλό πλύσιμο των χεριών και ο έλεγχος των υδραυλικών εγκαταστάσεων.
9. Ακτινοβολία
Όταν μια ηλεκτρική συσκευή είναι συνδεδεμένη με την πηγή του ηλεκτρικού ρεύματος, δημιουργεί γύρω της ηλεκτρικό πεδίο. Όταν το ηλεκτρικό ρεύμα κινηθεί μέσα σε αυτήν τη μηχανή ή συσκευή, τότε δημιουργείται και ένα μαγνητικό πεδίο. Η διάδοση του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου γίνεται με το λεγόμενο ηλεκτρομαγνητικό κύμα. Η ενέργεια που μεταφέρεται με το ηλεκτρομαγνητικό κύμα ονομάζεται ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία. Ο βιοηλεκτρομαγνητισμός αποτελεί ένα σχετικά καινούργιο επιστημονικό όρο που περιλαμβάνει τη μελέτη των επιδράσεων που έχουν τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία στον ανθρώπινο οργανισμό. Οι τρόποι έκθεσης στην ακτινοβολία είναι η εισπνοή ή κατάποση ραδιενεργών σωματιδίων, η άμεση έκθεση σε ραδιενεργά υλικά, αλλά και σε ηλεκτρικές συσκευές, όταν λειτουργούν ή είναι σε αναμονή. Η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία διακρίνεται σε ιονίζουσα και μη ιονίζουσα. Η ιονίζουσα ακτινοβολία έχει συχνότητα υψηλότερη από του ορατού φωτός (>1015 Hz), μικρό μήκος κύματος και μεταφέρει πολύ υψηλή ενέργεια. Είναι επικίνδυνη, αφού προκαλεί τον ιονισμό των ατόμων, δηλαδή την απόσπαση ηλεκτρονίων από τα άτομα, οπότε διασπώνται οι δεσμοί του DNA, καταστρέφεται η ενδομοριακή δομή και είναι αιτία πρόκλησης καρκίνου και άλλων ασθενειών. Η ιονίζουσα ακτινοβολία περιλαμβάνει τις υπεριώδεις ηλιακές ακτίνες, την κοσμική ακτινοβολία, τις ακτίνες Χ και γάμμα. Η μη ιονίζουσα ακτινοβολία έχει χαμηλή συχνότητα, μεγάλο μήκος κύματος και μικρή ενέργεια. Δεν προκαλεί ιονισμό, ούτε χημικές μεταβολές στα ακτινοβολούμενα βιολογικά συστήματα. Η απόσταση από τη πηγή ακτινοβολίας έχει πολύ μεγάλη σημασία. Από πρακτικής απόψεως, λοιπόν, ο άνθρωπος πρέπει να κάθεται σε απόσταση τουλάχιστον 60cm από τους υπολογιστές, να κάθεται μακριά από την τηλεόραση, να μην στέκεται μπροστά από τις ηλεκτρικές συσκευές όταν λειτουργούν, να χρησιμοποιεί bluetooth ή ακουστικά στα κινητά τηλέφωνα, να μην πλησιάζει τους μετασχηματιστές και τους υποσταθμούς του ηλεκτρικού ρεύματος. Επίσης, η μη φυσική υπεριώδης ακτινοβολία από λαμπτήρες αλογόνου και φθορισμού που βρίσκονται στους εσωτερικούς χώρους δημιουργεί προβλήματα.
10. Όσο χρήσιμο είναι το όζον στην στρατόσφαιρα ( βοηθάει στην απορρόφηση της ακτινοβολίας και μας προστατεύει από τις ηλιακές ακτίνες), τόσο επικίνδυνο είναι όταν το εισπνέουμε. Το «κακό» ή τροποσφαιρικό όζον δημιουργείται με χημικές αντιδράσεις μεταξύ των οξειδίων του αζώτου, των πτητικών οργανικών ενώσεων και του CO, παρουσία φωτός. Αποτελεί βασικό συστατικό της αστικής αιθαλομίχλης. Οι εσωτερικές συγκεντρώσεις του όζοντος είναι σημαντικά μικρότερες από τις εξωτερικές, λόγω της προσρόφησης του όζοντος στις επιφάνειες και λόγω έλλειψης σημαντικών εσωτερικών πηγών. Το όζον είναι ισχυρό οξειδωτικό και αντιδρά με τα αμινοξέα των ενζύμων, τα ακόρεστα λιπίδια και άλλα στοιχεία του μεταβολισμού και των κυττάρων. Προκαλεί σημαντικές φθορές στους πνεύμονες, βλάπτει σημαντικά τη χλωρίδα, επιδρά στα φωτογραφικά υλικά, καταστρέφει το καουτσούκ, μειώνει την αντοχή των υφασμάτων, ξεθωριάζει βαφές και χρώματα και καταστρέφει το χαρτί. Επειδή τα μηχανήματα γραφείου (πχ φωτοτυπικά) αποτελούν εσωτερικές πηγές όζοντος, η τοποθέτηση τους συνίσταται να γίνεται σε καλά αεριζόμενους χώρους.
Τι πρέπει να κάνουμε να κάνουμε εμείς:
1. Να ανοίγεις τα παράθυρα συχνά για να ανανεώνεται ο αέρας στους
εσωτερικούς χώρους.
2. Στα διαλείμματα να βγαίνεις από την αίθουσα και να φροντίζεις με
τους συμμαθητές σου να ανοίγετε τα παράθυρα να αεριστεί η
αίθουσα.
3. Όταν μελετάς να έχεις κατάλληλο φωτισμό, για να μην κουράζεις τα
μάτια σου και το μυαλό σου!
4. Να αποφεύγεις τα αποσμητικά χώρου! Ιδίως τα σπρέι που δεν
έχουν ειδικό σήμα ότι είναι φιλικά στο περιβάλλον. Περιέχουν
ουσίες που βλάπτουν την υγεία σου και δεν εξαφανίζουν τις πηγές
που προκαλούν τις δυσάρεστες οσμές.
5. Να μην κάθεσαι πολύ κοντά στην τηλεόραση ή στην οθόνη του
υπολογιστή και για πολλή ώρα. Εκπέμπουν ακτινοβολία και
επιπλέον θα νιώσεις κόπωση!
6. Να καθαρίζεις τακτικά το χώρο σου για να απομακρύνεις σκόνες,
τρίχες σκουπίδια κ.λπ.
7. Απόφυγε τη χρήση ισχυρών καθαριστικών που περιέχουν τοξικές
ουσίες. Υπάρχουν ήπια απορρυπαντικά, όπως το πράσινο σαπούνι!
8. Αν έχεις κατοικίδιο, να φροντίζεις για την καθαριότητά του.
9. Όταν βοηθάς σε μαστορέματα ή ανακατεύεσαι με μπογιές και
βερνίκια, να φοράς γάντια και μάσκα στο πρόσωπο
10. Εξοικονόμησε ενέργεια και μείωσε τις εκπομπές ρύπων τόσο στους
εσωτερικούς χώρους όσο και στην ατμόσφαιρα!
11. Να κλείνεις το φως όταν βγαίνεις από το δωμάτιο και να
απενεργοποιείς τις συσκευές που δεν χρησιμοποιείς.
12. Να αποφεύγεις τη χρήση του κλιματιστικού. Προτίμησε τους
ανεμιστήρες οροφής (τοποθετούνται στο ταβάνι).
13. Να αποφεύγεις τη συχνή χρήση κινητού τηλεφώνου. Προσπάθησε
να χρησιμοποιείς ειδικά ακουστικά, ώστε να μη δέχεσαι την
ακτινοβολία της συσκευής.
14. Να επισημαίνεις στους καπνιστές γύρω σου ότι δεν θέλεις να
ανέχεσαι τον καπνό τους.
15. Πρότεινε να διακοσμήσεις το χώρο σου ή τους χώρους του σπιτιού
σου με φυτά εσωτερικού χώρου , όπως ο κισσός που απορροφούν
ορισμένους ρύπους.
16. Πρότεινε στους συμμαθητές σου ή στους γονείς σου να φυτέψετε
φυτά στην ταράτσα! Θα εξασφαλίσετε φυσική μόνωση, δροσιά το
καλοκαίρι και θα συμβάλλετε στη βελτίωση της ποιότητας της
ατμόσφαιρας!
17. Μην αναμιγνύεται ποτέ δύο και τρία απορρυπαντικά μαζί γιατί μπορεί να προκαλέσουν αντίδραση στον οργανισμό μας και αναθυμιάσεις.
18. Να καθαρίζουμε συχνά τα κλιματιστικά μηχανήματα και να αλλάζουμε το φίλτρο όταν πρέπει και λέει ο κατασκευαστής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου